Türev Piyasalar Nedir?

İleride bir vade için fiyatı önceden belirlenmiş türev ürünlerinin alım satım işlemlerinin gerçekleştirildiği piyasalara türev piyasalar denilmektedir. Türev piyasalar vadeli işlemler piyasası olarak da adlandırılmaktadır.

Türev Piyasalar Çeşitleri Nedir?

Türev araçlarının işlem gördüğü türev piyasalar, herhangi bir vade için fiyat şartlarının daha önceden belirlenmiş ve bir sözleşme kapsamında alım satım işlemlerinin yapıldığı piyasalar olarak adlandırılmaktadır. Ancak kendi içinde türev piyasalar ikiye ayrılmaktadır. Uygun olacak işlem piyasası için türev piyasalar çeşitleri dikkatli bir şekilde seçilmesi gerekmektedir. Türev piyasalar çeşitleri;

• Organize piyasalar
• Tezgah üstü piyasalar olarak ayrılmaktadır

Organize Piyasalar Nedir?

Organize piyasalar, bir tür borsanın birebir karşılığıdır. Örneğin Borsa İstanbul ya da New York Borsası organize piyasa örneği olarak gösterilebilir. Aynı zamanda ülkelerin merkez bankaları da organize piyasa örneğidir. Bu tür yerlerde yapılan işlemler doğrudan organize piyasaların içinde görünürler. Bu piyasanın önemli özelliği piyasayı işleyen ya da yön veren bir kurum olmasıdır. Dolayısıyla piyasayı işletme misyonu bulunan kurumda, piyasalarda nasıl işlem yapılacağına dair şartları da belirlemektedir. Bir başka deyişle organize piyasalar, piyasa koşullarının hangi durumlarda geçerli olduğunu ya da hangi kurallara göre hareket edeceğini tayin etmektedirler. Bundan ötürü taraflar birbirleriyle dolaylı olarak işlem yaparlar. Şartları sağlama ya da sağlamama durumuna göre piyasada işlem yapma hakkını kaybederler. Piyasayı işleten kurum ya da kurumlar, yatırımcıların yaptıkları işlemlerde taraf haline gelmektedirler.

Emeklilik Tablosu Okuma Nasıl Yapılır? yazımızı okuyun!

Tezgah Üstü Piyasalar Nedir?

Tarafların herhangi bir aracı kurum olmadan, doğrudan bir araya gelip finansal işlemlerini yapmalarına tezgah üstü piyasalar denilmektedir. Bu türden piyasalarda yapılan işlemlerde her işlem taraflar arasında kalmaktadır ve istemedikleri takdirde üçüncü kişilerin bu bilgileri öğrenmesi oldukça zordur. Bundan ötürü tezgah üstü piyasalar şeffaf bir yapıda değildirler. Aynı zamanda işlem yapan tarafların istekleri doğrultusunda şeffaflık açısından esneklik gösterme durumları da bulunmamaktadır. Bu tür piyasalara örnek vermek gerekirse gayri resmi kurallara sahip, organize olmayan menkul kıymet pazarları, bankalar arasında repo, tahvil, döviz piyasaları örnek gösterilebilir.

Türev piyasalar bu açıdan resmi ve gayri resmi olarak iki kesimi içerebilmektedir.